مرجع مطالب روز دنیا

هوشنگ اعلم

هر انقلابی با هدف دگرگون ســازی انجام می شــود و انقلاب اســلامی ایران هم نه تنها از این قاعده مســتثنی نبود بلکه به عنوان انقلابی مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی با تغییرات گسترده تری همراه شد. یکی از تغییراتی که پس از پیروزی انقلاب به باور نیروهای انقلابی به سرعت باید انجام می شد. تغییر نمادها و نام هایی بود که به نظر می رسید می تواند یادآور رژیم پهلوی و سلیقه فرهنگی گذشته باشد و یا اســامی که با آرمان های فرهنگی انقلاب در تضاد بود و یا نام ها و نمادهایی که نشــان دهنده توجه رژیم قبلی به شــخصیت ها و نام های غربی به ویــژه آمریکایی بود. که این دســته از نام ها قبل از همه و به ســرعت تغییر کردند و نام های دیگری جایگزین آن ها شــد. خیابان آیزنهاور به خیابان انقلاب تغییر نام داد و میدان شهیاد میدان آزادی شد و میدان فوزیه که بعدها نام آن به شــهناز تبدیل شده بود. میدان امام حسین (ع) نامیده شده و با شروع جنگ تحمیلی، هم نام شــهدای جنگ بود که به جای نام قبلی کوچه ها و برخی از خیابان ها نشست. بسیاری از این نام ها به سرعت در ذهن افراد جامعه نشست و به همان ســرعت هم نام های قبلی فراموش شــد. امام نام برخی از خیابان ها و میادین شــهر به رغم تغییر تابلو و نام گذاری رسمی از سوی شهرداری همچنان در یادها ماند و در گفتگوهای روزانه و محاوره های اجتماعی از آن ها استفاده حتی برخی از این نام ها که امروز پس از37سال از انقلاب و تغییر نام کوچه ها و خیابان های شهر گذشته است در ذهن ها مانده و نه تنها افراد میان سال که دوران کودکی و نوجوانی و جوانی خود را زیر سیطره نام های قدیمی سپری کرده اند که نسل جوان و بسیاری از متولدین بعد از انقلاب هم هنوز و همچنان و در اکثر مــوارد در محاورات خود از همان نام های قدیمی استفاده می کنند. خیابان اســتاد حســن بنا که هنوز بســیاری آن را با ًمثلا نام قبلی اش نظام آباد می شناســند. میدان محمدیه که در سال های قبل ا انقلاب میدان اعدام نامیده می شد هنوز در ذهن و زبان بســیاری از مردم همان «میدان اعدام» است و با همین عنوان از آن یاد می شــود چنان که بســیاری از مردم هنوز هم بخشــی از خیابان جمهوری حدفاصل بین چهارراه حافظ تا تقاطع فردوسی را خیابان نادری می خوانند و یا بخش جنوبی خیابان حافظ، شاپور نامیده می شود و... اما پرســش این اســت که چه دلایلی سبب شد برخی از نام های جدید به سرعت در ذهن ها جا خوش کند و در مورد برخی دیگر به رغم گذشت نزدیک به چهار دهه از نام گذاری جدید همچنان در ذهن مردم همان نام قبلی را داشته باشد. به عنوان نمونه خیابان چرچیل منشعب از خیابان فردوسی هنوز و همچنان چرچیل نامیده می شود یا خیابان منوچهری روبروی همین خیابان قرار دارد به همان نام سابق ًکه تقریبا قابل شناخت است. کما این که هنوز هم بسیاری از مردم میدان رازی را به نام میدان گمرک می شناســند و بخش جنوبی خیابان ولیعصر حدفاصل خیابان امام خمینی و خیابان مولوی همچنان از نظر بسیاری از مردم امیریه است. این مســئله ممکن اســت از نگاه برخی ناشــی از نوعی نوستالوژی باشد. اما واقعیت این است که فرض نوستالوژی اگر در مورد افراد ســالخورده و قدیمی درست به نظر برسد در توجیه استفاده جوانان از نام های قدیمی چندان منطقی نیســت. بنابراین بخشــی از گرایش جوان ترها به نام های قدیمی می تواند به دلیل کاربرد این نام ها از سوی اعضای ســالخورده خانواده باشد اما دلیل دیگری هم برای این امر وجود دارد و آن شــکل آوایی این نام هاست که به راحتی در ذهــن جای می گیرد و بر زبان جاری می شــود. ضمن این که برخی از این نام ها مشــخص کننده بخشی از یک خیابان در طول خیابانی اســت کــه از ابتدا تا انتها به یک نام خوانده می شــود و گوینده نمی تواند با به کار بردن نام یک خیابــان منطقه مورد نظر خود را مشــخص کند. به عنوان نمونه خیابان ولیعصر. که از میدان تجریش تا میدان راه آهن امتداد دارد و تمامی آن ولیعصر خوانده می شــود و زمانی که می گوییم خیابان ولیعصر مخاطب نمی داند از کدام قسمت ولیعصر حرف می زنیم در حالی که وقتی گفته شود خیابان امیریه حدود خیابان مورد نظر تا حد زیادی مشخص می شــود. یا به عنــوان مثال وقتــی می گوییم کوکاکولا مخاطب درمی یابد که مقصود بخشــی از خیابان پیروزی شرقی است که به نام چهارراه کوکاکولا شناخته می شود. البته برخی از افراد ســالخورده در مورد استفاده از نام های قدیمی نوعی حس نوســتالوژیک دارند و درواقع گفتن نام خیابان ها آن گونه که قبل از انقــلاب و در دوران نوجوانی و جوانی آن ها بوده به نوعی یادآور خاطرات دوران گذشته آن ها است. البته در این میان کسانی هم هستند که با گفتن نام های قدیمی می خواهند به شــکلی ناسازگاری خود را با نام ها و موازین جدید نشان دهند و البته بسیاری از آن ها اکثر نام های قدیمی را از یاد برده اند و لاجرم باید از نام های جدید شاید کم تر کسی از آن ها به یاد بیاورد که ًاستفاده کنند مثلا نام قدیمی خیابان حجاب خیابان لوس آنجلس بوده اســت یا خیابان بابی ساندز مبارز ایرلندی در ضلع شرقی سفارت خیابان همایون بوده اســت. به هر شــکلی ًانگلیس قبلا واقعیت این است که مردم تهران هنوز با برخی از نام های این نام ها پس از انقلاب کنار نیامده اند و به احتمال زیاد اصلا را نمی دانند به عنوان مثال خیابان خالد اسلامبولی همچنان در محاورات اجتماعی خیابان وزراســت. یا چهارراه دروازده دولت، همچنان به نام قدیمی اش خوانده می شود یا میدان قزوین مثلا. و البته ظاهرا جز عادت دلیل دیگری برای کار بردن نام های قدیمی وجود ندارد.

تهران، نام های قدیمی و عادت ها

Mohammad Reza Shajarian’s Biography — Free listening ...

https://www.last.fm/music/Mohammad+Reza+Shajarian/+wiki... گل‌ها" و ... او به تهران رفتم. راهی برای نام ... های آوازی و تصانیف قدیمی ... Mohammad Reza Shajarian’s Biography — Free listening ...